Als behandelaar/psycholoog lees ik een verhaal als dit net even anders dan veel andere lezers, vermoed ik. Toen ik het boek sloot en een plek gaf in mijn bibliotheek, bekroop mij het gevoel alsof ik zojuist het begeleidende praktijkboek van één van mijn vele cursussen in mijn leven had uitgelezen. Timo vertelt en schetst het leven van een heel gevoelig kind dat in de eerste jaren van zijn leven tijdens zijn separatie en individuatiefase is blijven steken in zijn ontwikkeling. Wanneer hij het leven gaat ontdekken en zich los gaat maken van zijn moeder wordt hij niet volledig gezien en gevalideerd in zijn gevoelens. Dat kan ook bijna niet, want vrijwel geen enkele ouder kan zich werkelijk goed voorstellen wat de belevingswereld van een gevoelig kind inhoudt. Wat Timo onbewust leerde was “ok mijn gevoelens worden niet gevalideerd, dat betekent dat ik niet gevalideerd ben”. Niet veel later doet het pesten zijn intrede in zijn leven. De bevestiging in de praktijk van een reeds ontwikkelde Self-State: “ik ben anders en niet waardevol genoeg om te worden lief gehad en gewaardeerd”. De meest voor de hand liggende reden voor kleine Timo om dit gedrag van zijn omgeving te verklaren was: “ik ben dik”. Het overmatig sporten begint als compensatiegedrag en de toenemende complimenten zijn dermate belonend dat dit gedrag snel als ego-syntoon en angst reducerend wordt ervaren.
Het begin van een relatie met een vrouw moet snel en heel intens verlopen, om de verlatingsangst te omzeilen. Kenmerkend zijn het snelle en vele delen over de meest kwetsbare en persoonlijke onderdelen van de levensgeschiedenissen van beiden. Dit moet wel mijn soulmate, twin-flame zijn. Beiden gaan zichzelf zien en ervaren door de door verliefdheid gedomineerde en gestuurde perceptie van de ander. Een verslavender ervaring moet nog worden uitgevonden.
De sex is ‘hot and heavy’ en deze intensiteit wordt vervolgens verward met sterke, unieke intimiteit. Door de snelheid van de ontwikkeling van zijn relaties wordt de mogelijke verlatingsangst dan wel voorkomen, het slaat makkelijk door naar zijn angst om overspoeld te worden door een ander. Het geïdealiseerde beeld van zijn partner wordt geïntrojecteerd in zijn psyche. De partner zoals die in de werkelijkheid bestaat, ontwikkelt zich logischer wijze altijd verder. Die volgt bijvoorbeeld een studie, ontmoet nieuwe mensen etc. en gaat afwijken van het geïntrojecteerde beeld. Dit leidt consequent tot paniek en ruzie. De ruzies hebben tot doel om de controle te behouden, doordat dan de mogelijke of gepercipieerde verlating kan worden voorkomen omdat hij dan zelf de verwijdering in gang zet.
Dit patroon herhaalt zich in vele varianten in het boek en maakt het dan ook tot verplichte kost voor elke zichzelf respecterende therapeut of counselor. Maar ook de geïnteresseerde leek kan er zijn voordeel mee doen, vanwege het feit dat het kan leiden tot het eerder herkennen van gelijkvormige gedragspatronen bij een naaste.
Daan Deenik, psycholoog
Manager Program and Development at SolutionS